වර්ගය: අත් හළ

මාස දෙකක්වත් නැති දරුවෙක් අසාධ්‍ය තත්වයෙන් රෝහල්ගත කරලා. ඇඳ ළඟ තියෙන රෝග නිශ්චයපත්, ඇඳ ඉහපත්, සායන පොත් වගේ සාමාන්‍ය දේවල් අතරෙ නුහුරු ලිපිගොනුවක්. ඒ, දරුවා ඉන්න ළමා නිවාසයෙ ලිපිගොනුව. දරුවගෙ නම, උපන්දිනය, මවගෙ නම වගෙ විස්තරවලට පසුව, අමුතු සඳහනක්.

වර්ගය : අත් හළ

"බල්ලෙක්, බළලෙක් වගේ අත් ඇරලා දාලා" කියල කතාවට කියන්නෙ, බල්ලන්, බළලුන් අතහැර දැමීම, මේ රටේ බොහොම සරල ක්‍රියාවලියක් හින්දා වෙන්නට ඕන. ගෙවල් අතහැර යන, රට අත හැර යන බොහොම දෙනා, තමන්ගෙ සුරතල් සතුනුත් එහෙමම අත හැර දාලා යනවා. ගෙදර ඉන්න සතාට පැටවුන් ලැබුණහම, යන්තම් ඇස් ඇරිය ගමන්, කොහෙට හරි ගිහින් අත හැර දානවා.
ඉතින් ඒ වගේ ළමයිනුත්.

අවුරුදු ගානකට ඉස්සර, අපි ඉගෙන ගන්න කාලෙදි, මේ වගේ ළමා නිවාසයක දරුවෙක් රෝහලේ අතරමං වෙලා හිටියා. අවුරුදු 4-5ක පමණ වයසෙ හිටිය ඒ දරුවා, යම් උත්පත්ති රෝගයක් හින්දා රෝහලට ඇතුළත් කර තිබුණෙ. සුවය ලැබූ පසු, ළමා නිවාසයෙන් ආපහු ගෙන යාමට අකමැති වුණු බව තමයි කට්ටිය කිව්වෙ. ගෙන යාමට අකමැති වෙන්නේ මොකද?
රෝහල් කොරිඩෝර දිගේ දුව පැන ඇවිදින මේ දරුවව, රෝහලේ කනිෂ්ඨ කාර්ය මණ්ඩලයෙ පිරිමින් අවුස්සනවා. එතකොට දරුවා, අමු තිත්ත කුණුහරපයෙන් බැන වදිනවා. දරුවාගේ පියාගෙ, නැත්නම් සීයාගෙ වයසෙ විතර ඉන්නා අර පිරිමින් මහ හඬින් හිනා වෙනවා. කාන්තාවක් එහෙම අහළ පහළින් යනවනම්, මේ ඇවිස්සිලි වැඩි වෙනවා.

සමහරවිට රෝහලට ඇතුළත් වනවිට ඒ දරුවටත් "වර්ගය : අත් හළ" යනුවෙන් සඳහන් ලිපිගොනුවක් තිබෙන්නට ඇති. ඊට පසුව, ඒ ලිපි ගොනුවෙනුත් දරුවව අත් හැරෙන්නට ඇති.

ඉස්කෝලෙ යන කාලෙදි, දෙමවුපියො, ගුරුවරුන්, මුරණ්ඩු ළමයින්ව සහ කම්මැළි ළමයින්ව "හදන්නට" මහන්සි වෙනවා. බැනලා, දඬුවම් කරලා, දෙමවුපියන්ව පාසලට ගෙන්නලා, ආදරයෙන් කියලා...
සමහර ළමයින්ව හදන්නට බැහැ. ඔවුන්ට තියෙන ගැටළුවලට විසඳුම්, දෙමවුපියන්ට හෝ ගුරුවරුන්ට පහසුවෙන් පෙනෙන මායිමේ නැහැ.
ඉතින් එහෙම ළමයින්ව, ඉස්කෝලෙ යන කාලයෙදිම අතහැර දානවා.
නොයෙකුත් වර්ධන දුර්වලතාවලින් පෙළෙන ළමයින්ටත්, හුඟක් විට එහෙමයි. ඔවුන්ව උස්සගෙන පාසලට ගෙනියලා, ඔවුන්ට නොතේරෙන පාඩම් අහගෙන ඉන්නට සලස්වලා, 'සාමාන්‍ය'යයි සම්මත ළමයින්ගෙ අඩම්තේට්ටම්, උසුළු විසුළුවලට ලක් වීමට සලසනවට වඩා, ගෙදර තබා ගැනීම පහසුයි.

තවත් සමහර ළමයින් ඉගෙනීමෙ වැඩවලට බොහොම දක්ෂයි. නමුත් නොයෙකුත් මානසික සංකූලතාවලින් පෙළෙන අය. එහෙම ළමයින්ගෙන් ඇතැමෙක් සරසවියෙදි, අනෙක් ළමයින්වත් පෙළමින්, සරසවියටම අනන්‍ය "සාමාන්‍ය" තත්වයක් නිර්මාණය කරනවා.
තවත් පිරිසක්, එක්කො පළවෙනි වසරෙදි, නැත්නම් දෙවෙනි, තුන්වෙනි, හතරවෙනි හෝ පස්වෙනි වසරවලදි අත හැරෙනවා. මුලදි, මේ අයව ඇදගෙන යාමට ඔවුන්ගෙ මිතුරුමිතුරියන් උත්සාහ කළත්, එක් තැනකදි, ඔවුන් පරාජය වෙනවා.
එහෙම ළමයින් කොතරම් ඉන්නවද?

සනත්.

"අඳුනගන්න, මේ සනත්."
"සනත්? ඔයත් සනත්නෙ?"
සනත්ලා හිනා වුණා. "ඔව්, අපි දෙන්නම සනත්!"
සනත්ලා දෙන්නම අහිංසක පාටයි. ආගමදහමට ලැදියි. දෙන්නම භාවනාව පුහුණු වුණා. දෙන්නම මූලික උපාධිය අවසන් කර, පශ්චාත් උපාධියට සූදානම් වුණා.
අලුත් සනත් ටිකක් කුලෑටියි. නමුත් බොහොම ඉක්මණින් මගෙත් එක්ක සුහද වුණා.
පරණ සනත් පසුව මට හෙමින් කිව්වා, "මෙයා තමයි, අර මං කිව්ව යාළුවා."
අලුත් සනත්, බරපතල මානසික රෝගයකින් පෙළෙන කෙනෙක්. ගෙදර අයටත් ඒ හැටි වගකීමක් නැහැ. බෙහෙත් ටික වෙලාවට දෙන්නටවත්, ඔවුන් උනන්දු නැහැ. සමහරවිට, බෙහෙත් ගත යුතු මානසික රෝගියෙක් ගෙදර සිටීම, තමන්ට අවමානයක් කියලා හිතනවද දන්නෙ නැහැ. කලණ මිතුරෙක් වූ පරණ සනත්, "විටමින් වර්ගයක්" කියලා රවටලා තමයි, හැමදාම බෙහෙත් පොවන්නෙ. ටිකක් සනීපෙන් ඉන්න කාලවලට, අලුත් සනත් පන්සලට සමීප වෙනවා; ඉගෙනගන්නවා. ඒත් පරණ සනත්ට තමන්ගෙ වෙනත් කටයුතු අතරෙ, අලුත් සනත්ව බලා ගැනීම අපහසුයි. එහෙම කාලවලට ඔහු නැවතත් අසනීප වෙනවා; කාවවත් විශ්වාස නැතුව යනවා; නපුරු වෙනවා. එතකොට ගෙදර උදවිය, පොලිසියට කියලා, අලුත් සනත්ව රෝහලට ගෙනියනවා.
මා දැන සිටි කාලයෙදි, කීපවරක්ම ඔය වටය කැරකුණා.

දවසක් පරණ සනත් මට කතා කළා.
"වැඩක් නැහැ.
සනත්ට හොඳට සනීප වෙලා හිටියෙ. එයාගෙ බාප්පා කෙනෙක් මහණ වෙලා ඉන්නවනෙ, වනගත ආරණ්‍යයක. සනත් එයා ළඟ හිටියෙ. භාවනා කටයුතු කරගෙන.
ගෙදර මිනිස්සු හිතුවෙ, සනීපෙන් ඉන්න එකේ, එහෙම පන්සලකට ගිහින් ඉන්න එක අපරාධයක් කියලා. ඒ මිනිස්සු ගිහින්, මෙයාගෙ කාමයන් ඇවිස්සුවා; ව්‍යාපාරයක් කරගෙන, සල්ලි හම්බ කරගෙන, කසාදයක් බැඳගෙන ඉන්න පුළුවන්නෙ කියලා හැගිස්සුවා.
මම ගිහින් ගෙදර අයට කතා කළා. සරලව, වගකීම් අඩුවෙන් ඉන්නකොට, සනත් හොඳින් ඉන්න බව පැහැදිලි කළා. ඒ මිනිස්සු මං කියන එක පිළිගත්තෙ නෑ විතරක් නෙවෙයි, මට විරුද්ධව සනත්ට ගතු කිව්වා.
සනත් ගෙදර ඇවිත් ව්‍යාපාරයක් පටන් ගත්තත්, ඉක්මණින්ම බංකොලොත් වෙලා. අසනීපෙත් ආයෙ මතු වෙලා. දැන් මාස ගානක් ඉස්පිරිතාලෙ. මේ පාරනම් සනීප වෙන පාටක් නැහැ. ගෙදරිනුත් දැන් යන්නෙ නැහැ. මටත් මීට වඩා දෙයක් කරන්න බැහැ."

සනත්, සනත්ව අතෑරලා.

සනත්, සමහරවිට, මුළු ජීවිත කාලයම රෝහලේ ඉඳියි. තවත් සමහර අයට එහෙමවත් නැහැ. ප්‍රකාශ්ට වගේ.

තරුණ වයසෙදිම මතට ඇබ්බැහි වුණු ප්‍රකාශ්ව, ආයෙත් හරි පාරට ගන්නට දෙමව්පියනුත්, සහෝදරයිනුත් බොහොම මහන්සි වුණා. ඒත් ඉර දිහාවට සූරියකාන්ත මල හැරෙනවා වගේ, ප්‍රකාශ් හැරෙන්නෙම මතට.
සහෝදරයා නේද කියලා මව්පියන්ගෙ ඇවෑමෙනුත් ඔහුව බලා කියා ගත්තා ගිය අවුරුද්ද වෙනතුරුත්. ඒත්, ප්‍රකාශ් දිගින් දිගටම තමන්ගෙ සහෝදරයින්ගෙනුත් හොරකම් කරමින්, මත් කුඩු සඳහා වියදම් කරන්නට වුණු නිසා, දැන් ඔහුව ගෙදරට භාර ගන්නෙ නැහැ.
ගෙදර මිනිස්සුන්ට එයින් පහසුවක් ඇතැයි මම හිතන්නෙ නැහැ. හොරකම් නැවතෙන්නට ඇති. නමුත් දවස් කීපයක්වත්, ප්‍රකාශ් ගේ දොරකඩට ඇවිත් කතා කරන්නට ඇති. පවුලෙ අයට, තමන්ගෙ සහෝදරයා කතා කරන හඬ අසමින්, ගෙතුළට වෙලා නිශ්ශබ්දව හිඳින්නට සිදු වෙන්නට ඇති.

දැන් මැදි වයස ඉක්මවූ ප්‍රකාශ්, ගෙයක් දොරක් නැති, පවුලක් නැති, රැකියාවක් නැති, ඒ දේවල් කවදා හෝ ලැබේයයි විශ්වාසයක්වත් නැති අනාථයෙක්.
අත් හළ කෙනෙක්.

මහමග එවැනි අය අපි නිතර දකිනවා. සිහි විකල් වුණු අය, අඩුම ගානෙ සිඟමන් යැදීමටවත් මහන්සි නොවී, කිලිටි රෙදි වැරහැලි හැඳගෙන, ඔහේ පාර අයිනෙ ලැග සිටින්නන්; හිස හැරුණු අතේ අයාලේ යන්නන්.

තිදරු මවක් වන මගේ හොඳම යෙහෙළිය, මෙහෙම මනුස්සයෙක් දැකලා, දවසක් කිව්වා...

"එහෙම අය දකිනකොට, මට හැම වෙලේම කල්පනා වෙනවා...
ඒ අයටත් අම්මා කෙනෙක් ඉන්න ඇති. අම්මා ඒ අයව වඩාගෙන, තුරුල් කරගෙන ඉන්න ඇති. ඉඹින්න ඇති. උපන්දිනයක් දවසට මතක් කරලා, මොනවා හරි විශේෂයක් කරන්න ඇති.
මේ අයට ඒ දේවල් මතක් වෙන්නෙ නැද්ද?

මතක් වෙනවා ඇති."