තේ

"මට ප්ලේන්ටියක් දෙනවද?"
මේ ඉල්ලීම මොන තරම් සරලද?


අපට තේ හඳුන්වලා දුන්නෙ සුද්දො වුණාට, සුද්දන්ට බනින සිංහලයන් පවා තේ පිළිගන්නෙ අපේ සංස්කෘතියෙ වැදගත් අංගයක් හැටියට. ලෝකෙ අනික්  මිනිස්සු ටී කියන දේට නෙවෙයි අපි ටී කියන්නෙ. අපේ ටී යනු කිරි සීනි හොඳින් දැමූ, වැඩි සැළකිල්ල පිණිස චොකලට් හෝ මෝල්ට් වර්ගත් මිශ්‍ර කෙරුණු පානයක්. ප්ලේන්ටී කිව්වත් ඒකට ආදරේ තරමට සීනි සහ ඉඟුරු මිශ්‍රව තියෙනවා; එහෙම නැත්නම් හකුරු හෝ වෙනත් පැණි රසක් එක්ක.
අමතර මුකුත්ම නැතුව, ලෝකෙ අනික් මිනිස්සු ටී කියන ජාතිය ඕනෙනම්, ඒ හැම එකක්ම වෙන වෙනම එපා කියලා ඉල්ලන්නට ඕන. එහෙම බොන කෙනාට එක්කො මොකක් හරි ලෙඩක් ඇති, එහෙමත් නැත්නම් කෙට්ටු වෙන්නට හදනවා ඇති, මළ කෝලම්, කියල තමයි මිනිස්සු හිතන්නෙ.

අගෝස්තු මාසෙ රුසියන් පූසො ලංකාවට ආවා.  මම ඒගොල්ලො හම්බෙන්නට යනවිට සති දෙකක් විතර පහු වෙලා. මාව හම්බුණාම කියන්නට කේළම් ගොඩක් ඒ දෙන්නා එකතු කරන් හිටියා. එයින් ප්‍රධාන එකක් තේ.

"ඕගොල්ලන්ගෙ හෝටල්වල තේ දෙන්නෙ නෑනෙ." ඔවුන් කියා සිටියා. "අපි ආවෙ ලෝකෙ හොඳම තේ මෙහෙ තියෙනවා කියල හිතාගෙන.."
"රෝමෙට ගිහාම රෝමන් කාරයො විදිහට ඉන්න ඕන." මමත් ඇරියෙ නෑ. "ඕගොල්ලොන්ගෙ විදිහට තේ ජීවිත කාලෙ පුරාම බොනවනෙ. මෙහෙ විදිහට තේ හම්බෙන්නෙ මෙහෙදි විතරයි. ලංකාව රස විඳින්නනම්, අපි වගේ තේ බොන්නත් ඕන."
"ඒ වුණාට ත්‍රිකුණාමළයෙදි අපි හිටිය හෝටලයෙන් ඔය විදිහට තේ දුන්නහම, එක් යුරෝපීයයෙක් තේ ප්‍රතික්ෂේප කළා."
"හරි මෝඩයි. ගෙදරදි වගේම තේ බොන්නනම් ගෙදරම ඉන්න තිබුණනෙ."

මම කොච්චර තර්ක කළත් හැන්දෑ වෙනකොට විතාලි බොහොම අහිංසක ඉල්ලීමක් කළා. "අනේ, හෝටලේ අයට කියන්න පුළුවන්ද අපිට පෝච්චියකට තේ ගෙනත් දෙන්න කියලා? අපි කියන එක සමහරවිට ඒ අයට තේරෙන්නෙ නැතුව ඇති."
හෝටලේ අයට පැහැදිලි කරලා කිව්වහම ඔවුන් එක්කෙනාට තේ දෙකක් පමණ තියෙන විදිහට පෝච්චියක් ගෙනත් දුන්නා. රාත්‍රී ආහාරයෙන් පසුව අපි තේ පානයට සූදානම් වුණා.

මම අමාරුවෙන් තේ බිව්වා.
රුසියන් පූසො සන්තෝසෙන් තේ බිව්වා.

තේ බොන ගමන් අපි සමොවාරයන් ගැන කතා කළා. හැම දෙනාම එක්ව මුල සිට අග දක්වා, මේසයෙහි ඇති සියළු කෑම බීම වර්ග අවසන් කරන, එක්කෙනෙක් පානය නවතන්නේනම් සියල්ලන්ම ඒ පානය නවතන ඔවුන්ගෙ සංස්කෘතිය ගැන ඔවුන් කිව්වා.

අපේ ගෙදර ගිය දවසෙ හවස, අම්මා විශාල තේ පෝච්චි දෙකක්ම හදලා දුන්නා. සමූහ පානයේ සංස්කෘතිය අමතක කරලා, දෙන්නත් එක්ක අර තේ පෝච්චි දෙකම බීගෙන බීගෙන ගියා. ඊට පස්සෙ බොහොම සන්තෝසෙන් හිනා වෙලා, මුරු මුරු ගාලා තෘප්තිමත් හඬින් මෙහෙම කිව්වා:
"ලංකාවට ආවත් හරි, හිතේ හැටියට තේ බිව්වෙ අද. බොහොම ස්තුතියි."


එහෙම දවසුත් තියෙනවා.



රෝහලේ රෝගීන්ට හා කනිටු කාර්ය මණ්ඩලයට රෝහලෙන්ම තේ සපයනවා. අනික් සේවකයන්ට තේ අවශ්‍යනම්, තමන් සපයගන්නට ඕන. ඒ නිසා හුඟක් තැන්වල තේ සමාජ තියෙනවා. කට්ටියම එකතු වෙලා, මාසෙකට යම් මුදලක් දාලා, තේ හදාගෙන බොනවා. හුඟක් වෙලාවට හෙදියනුත් වෛද්‍යවරුනුත් එකම තේ සමාජයක ඉන්නෙ. එහෙම වෙලාවට තේ හදන්නෙ හෙදියන්ගෙන් කෙනෙක්. ඔවුන්ගෙ සංඛ්‍යාව වැඩි නිසා, ඒ වැඩේට පහසුවෙන් එක්කෙනෙක් නිදහස් කරන්නට පුළුවන් නිසා. එයිනුත් බොහෝවිට ඒ වැඩේට අහු වෙන්නෙ කනිටු හෙදියන්.

එක එක්කෙනාගෙ රුචිකත්වය වෙනස්.

සමූහයක් එකතු වෙලා තේ හදාගෙන බොන මෙහෙම තැන්වල කොහොමත් පොඩි ගැටුම් තියෙනවා. කවදාවත් කවුරුවත් සෑහීමකට පත් වෙන්නෙ නෑ.

මම හිටිය සමහර තැන්වල මේ ගැටුම් උග්‍රයි.
"මේකෙ කහට මදි. මේ විදිහට බොන්න පුළුවන්ද?"
"මෙච්චර කිරි දාලා බොන්න පුළුවන්ද? පුඩිමක් වගෙ! කිරි තේ බොන්නයි ඉල්ලුවෙ, කන්න නෙවෙයි!!"
"අය්යෝ කට ඇලෙනවා. ඇයි මෙච්චර සීනි දාන්නෙ?"
"අනේ කට ගාවට එනකම් පුරවලා!"
"මට ප්ලේන්ටි."
"මට අඩු සීනි ප්ලේන්ටියක්. ඇයි අනේ, හැමදාමත් කියන්න ඕනද?"

දෙන දෙයක් දෙන හැටියකට කාලා බීලා ඉන්න මම ඔහේ බලා ඉන්නවා.
"ඔයාට බොන්න පුළුවන්ද ඔහොම?"
"ගානක් නෑ." මම කියනවා.
"එහෙම පුළුවන්ද? තේ එක හොඳට ගානට තියෙන්න ඕන. කැමති විදිහ කියලා හදවගන්න."
"කියන්න කියන්න. කොහොමද ඕන?" හැමෝම අහනවා.
"එහෙනං ඔය අනික් අයගෙන් අඩු කරන කිරි සීනි සේරම මගෙ එකට දාලා ලොකු මග් එකක් ගෙනත් දෙන්න."



එහෙම දවසුත් තියෙනවා.



ඉස්සර දවසක වෙනත් දැඩි සත්කාර ඒකකයක රාත්‍රී සේවයෙ යෙදී සිටියදී වාට්ටුවකින් ඇමතුමක් ලැබුණා. ඒ උදව්වකට. ඔවුන්ගෙ අධි උපස්ථාන ඒකකයෙ සිටින රෝගියෙකුට බෙහෙත් වගයක් ලබා දීම පිණිස විශේෂිත නාලයක් ඇතුළු කර දෙන ලෙසටයි ඉල්ලීම.

මම යනකොට හෘද ඒකකයෙ ජ්‍යෙෂ්ඨ රෙජිස්ත්‍රාර්වරයා ඇවිත්. රෝගියා දහසය හැවිරිදි ගැහැණු දරුවෙක්. නුවර එළිය හෝ බදුල්ල වගෙ කඳුකර පැත්තකින් මාරු කර එවූ හෘද රෝගියෙක්. තදබල උණෙන් පෙළුණු ඇගේ හෘදය වටා දියර පිරෙන්නට පටන්ගෙන. එතකොට හෘදයට හරි හැටි ක්‍රියා කිරීමට බැහැ. හෘද ඒකකයෙ වෛද්‍යවරයා සිරින්ජයකින් ඒ දියර ඉවත් කරමින් හිටියෙ. ඔහුගෙ වැඩේ අවසන් වෙන තුරු මම ළඟට වෙලා බලා හිටියා. ඔහු බොහොම මහන්සියෙන් ඉවසීමෙන් දියර ඉවත් කිරීමේ නියැළුණා. හුස්ම ගැනීමේ අපහසුවෙන් හා පපුවේ වේදනාවෙන් පෙළුණු දැරිය දිගටම කෙඳිරි ගාමින් හිටියෙ. ඇගේ අම්මා හොඳටම වෙහෙසට පත් වෙලා පැත්තකින් වාඩි වෙලා හිටියා. වාට්ටුවෙ වෛද්‍යවරියටත්, හෙදියටත් හොඳටම තෙහෙට්ටුයි. ඔවුනුත් මුළු රාත්‍රියම මේ රෝගියා වෙනුවෙන් මහන්සි වෙන්නට ඇති. ඔවුන් ටිකක් ඈතින් අසුන් ගෙන බලා සිටියා.

"මට ප්ලේන්ටියක් දෙනවද?" දැරිය හදිසියෙම  ඇහුවා.

"චුට්ටක් ඉන්න දුව. මේ වැඩේ ඉවර වෙලා දෙන්නම්." මම කිව්වා.

පැයක් විතර ගත වෙන්නට ඇති. මමත් ටිකක් නොසන්සුන්. මොකද, මගෙ ඒකකයෙ රෝගීන්ව පොඩ්ඩකට අනාථ කරලා තමයි මම මෙතනට ඇවිත් ඉන්නෙ.
කොතෙක් උත්සාහ කළත් තවත් දියර ඉවත් කළ නොහැකි වුණු තැන හෘද ඒකකයෙ වෛද්‍යවරයා වැඩේ නැවැත්තුවා. ඊලඟට මගේ වාරය. කෙමෙන් දුර්වල වෙමින් යන ඇගේ හෘදයේ ක්‍රියාකාරිත්වය වැඩි කරන බෙහෙත් ලබා දීම පිණිසත්, හෘදයෙ තත්වය මැන ගැනීම පිණිසත් තමයි ඒ නාලය ඇතුළු කළ යුතුව තිබුණෙ. කල් දාන්නට පුළුවන්කමක්  තිබුණෙ නැහැ.
ප්ලේන්ටිය කල් දැමුණා.

නාලය ඇතුළු කර, බෙහෙත් පටන් ගත් පසු මම ඉක්මණින් ආපසු ගියා. මගේ ඒකකයට ගිහින් විනාඩි කිහිපයක් එතන ප්‍රශ්න සමග ගැටෙන අතරතුර මට කල්පනා වුණා අර ළමයට තවත් ඖෂධයක් දුන්නනම් හොඳයි කියලා. ඒ ගැන වාට්ටුවෙ අයට කීම පිණිස මම එතනට දුරකථන ඇමතුමක් ගත්තා.
දුරකථනය සෑහෙන වෙලාවක් නාද වුණා. අන්තිමේදි එතන හෙදිය රිසිවරය එසවූවා.
"අර ලෙඩාට.."
"එයාගෙ හෘදය නැවතුණා. බේර ගන්න බැරි වුණා.." ඇය කිව්වා.
පසුබිමින් දැරියගේ අම්මා විලාප තියන හඬ නොකඩවා ඇසුණා. මම රිසිවරය තැබුවා.


"මට ප්ලේන්ටියක් දෙනවද?"
ඇගේ අහිංසක ඉල්ලීම මගේ කන්වලට ආයෙ ආයෙත් ඇහුණා.


එහෙම දවසුත් තියෙනවා.